Tai biến mạch máu não (đột quỵ) là bệnh lý mạch máu não nguy hiểm nhất, xảy ra đột ngột, gây tử vong cao và để lại di chứng nặng nề. Theo thống kê, cứ mỗi 45 giây trôi qua, trên thế giới có ít nhất một người bị đột quỵ và cứ 3 phút trôi qua, thế giới lại có một người tử vong do đột quỵ. Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 200.000 người bị đột quỵ, khoảng 50% trong số đó tử vong. Nếu như trước đây, đột quỵ thường gặp ở những người tuổi từ 50 trở lên thì hiện nay, bệnh ngày càng trẻ hóa. Do vậy, cần hiểu rõ về căn bệnh này để có cách phòng và điều trị một cách hiệu quả nhất.

Tai biến mạch máu não là bệnh lý mạch máu ở não nguy hiểm và phổ biến nhất hiện nay đặc trưng bởi hiện tượng máu lên não bị gián đoạn đột ngột với hai dạng chính là nhồi máu não (tắc mạch) và xuất huyết não (vỡ mạch).

Nhồi máu não (chiếm 85%): Nhồi máu não xảy ra khi một vùng não không được cấp máu, thường là do hẹp hoặc tắc một động mạch não. Tình trạng bít tắc kéo dài cản trở máu lưu thông lên não, khiến các tế bào não thiếu hụt oxy quá mức và chết đi, ảnh hưởng đến các chức năng cơ thể mà vùng não bị chết chi phối.

Xuất huyết não (chiếm 15%): Bệnh xảy ra do một mạch máu não bị vỡ, kết quả là máu thấm vào mô não, gây tổn thương cho các tế bào não, phổ biến nhất của dạng này là kết hợp giữa huyết áp cao với chứng phình động mạch não hay dị dạng mạch máu não bẩm sinh…

Tuổi: Tuổi cao (khả năng bị đột quỵ gia tăng theo tuổi, đặc biệt ở người trên 60 tuổi, nam giới thường có nguy cơ mắc bệnh đột quỵ hơn nữ giới.

Bệnh mãn tính: Tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, rối loạn mỡ máu, tiểu đường, tim mạch,…

Lối sống không lành mạnh: Lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá, béo phì, ít vận động, stress, mất ngủ…

Những dấu hiệu thường thấy của người bị tai biến mạch máu não là:

– Khuôn mặt: dấu hiệu dễ nhận thấy là mặt bệnh nhân bị méo, có cảm giác tê, cứng   nửa bên mặt hoặc 1/4 mặt dưới. Nếu nghi ngờ, hãy yêu cầu bệnh nhân cười vì méo có thể sẽ rõ hơn.

– Tay: các dấu hiệu ở tay diễn biến từ từ nên người bệnh dễ “xem nhẹ”. Cụ thể, người bệnh thường cảm thấy tê mỏi một bên tay; vụng về trong những thao tác, công việc quen thuộc; cũng có thể ở chân như đi dễ bị vấp ngã; bước đi khó khăn hoặc nặng nề hơn bình thường; nhấc chân không lên hoặc dễ bị rơi dép…

– Lời nói: nói khó hoặc môi, lưỡi bị cứng, tê là một trong những dấu hiệu quan trọng để nhân biết tai biến mạch máu não. Với những câu nói đơn giản, thông thường bệnh nhân cũng phải tốn nhiều thời gian mới có thể diễn đạt một cách mạch lạc.

Khi phát hiện những dấu hiệu trên cần nhanh chóng chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được điều trị trong vòng 3 tiếng đầu sau tai biến. Đây được coi là “thời gian vàng” vì chỉ trong thời gian này thì việc dùng thuốc trị đột quỵ hay các biện pháp phẫu thuật mới có thể giúp bệnh nhân tránh nguy cơ tử vong và những di chứng khác.

Việc điều trị đột quỵ vô cùng khó khăn do những tổn thương thần kinh diễn biến nhanh, chi phí nằm viện, thuốc điều trị tai biến mạch máu não hay phẫu thuật cũng rất tốn kém. Chưa kể, người bệnh còn phải gánh chịu di chứng nặng nề sau đột quỵ và nguy cơ tái phát đột quỵ. Có đến 90% bệnh nhân đột quỵ sống sót mắc các di chứng về vận động, liệt nửa người, suy giảm trí nhớ… Do đó, cần chú trọng phòng ngừa đột quỵ từ sớm, đây chính là cách hữu hiệu để bảo vệ cơ thể trước sự tấn công của bệnh.

Kiểm soát các yếu tố nguy cơ: Mỗi người cần kiểm tra sức khỏe định kỳ và điều trị sớm các yếu tố nguy cơ như tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh lý tim mạch, thừa cân, béo phì…

Chủ động thay đổi lối sống: Xây dựng kế hoạch làm việc khoa học, tránh mất ngủ, căng thẳng, stress; duy trì cân nặng hợp lý; chế độ dinh dưỡng khoa học (hạn chế chất béo, ngọt, thức ăn nhiều mắm muối; ăn nhiều rau, củ, trái cây); vận động thường xuyên (đi bộ, chạy bộ, đạp xe… 30 – 60 phút mỗi ngày, 4 – 5 lần/ tuần); hạn chế bia rượu, không hút thuốc lá…

theo www.medinet.hochiminhcity.gov.vn