Vaccine là gì?

Vaccine là chế phẩm sinh học có tác dụng kích thích cơ thể tạo ra miễn dịch chủ động chống lại tác nhân gây bệnh, trong đó phổ biến nhất là các loại virus. Vaccine có thể chứa vi sinh vật đã bị làm yếu (giảm độc lực), đã bị bất hoạt hoặc chứa các thành phần cấu trúc của virus như protein bề mặt.

Mục tiêu chính của vaccine: Kích hoạt hệ miễn dịch kháng virus

Khi một loại virus xâm nhập vào cơ thể, hệ thống miễn dịch sẽ được kích hoạt để nhận diện, tấn công và tiêu diệt tác nhân ngoại lai. Tuy nhiên, quá trình này cần thời gian, và nếu cơ thể chưa từng tiếp xúc với loại virus đó, phản ứng miễn dịch có thể chậm trễ, dẫn đến bệnh cảnh nặng.

Vaccine giúp cơ thể “tập dượt” trước với virus, tạo ra trí nhớ miễn dịch mà không gây bệnh, nhờ đó cơ thể có thể kháng virus hiệu quả và nhanh chóng nếu gặp lại trong tương lai.

Cơ chế hoạt động của vaccine trong việc kháng virus

Khi được đưa vào cơ thể qua đường tiêm chủng, vaccine sẽ:

1. Kích hoạt tế bào miễn dịch (tế bào trình diện kháng nguyên):

• Các tế bào này nhận diện các thành phần virus (hoặc virus giảm độc lực) có trong vaccine và “trình diện” cho hệ miễn dịch.

2. Hoạt hóa tế bào lympho T và B:

• Tế bào lympho T hỗ trợ (CD4+) điều phối phản ứng miễn dịch, giúp kích thích tế bào B sản xuất kháng thể.

• Tế bào lympho B được kích hoạt để tạo ra kháng thể đặc hiệu, có khả năng trung hòa virus.

• Một số tế bào B và T sẽ trở thành tế bào ghi nhớ, lưu giữ thông tin về loại virus đó.

3. Hình thành trí nhớ miễn dịch:

Khi cơ thể gặp lại virus thực sự, hệ thống miễn dịch có thể nhận diện và kháng virus nhanh chóng, ngăn ngừa bệnh phát triển.

Xem thêm: Dịch Sởi bùng phát: chủ động tiêm ngừa vaccine để bảo vệ con trẻ

Các loại vaccine và hiệu quả kháng virus

Có nhiều loại vaccine khác nhau được thiết kế để chống lại các loại virus khác nhau:

Vaccine không gây bệnh nhưng tạo khả năng kháng virus

Một trong những hiểu lầm phổ biến là vaccine có thể gây bệnh, tuy nhiên, các loại vaccine đều đã được kiểm định kỹ lưỡng về tính an toàn, không có khả năng gây bệnh thực sự. Chúng chỉ kích thích hệ miễn dịch tạo kháng thể và tế bào miễn dịch đặc hiệu, giúp cơ thể chủ động kháng virus nếu phơi nhiễm trong tương lai.

Vai trò của vaccine trong phòng ngừa đại dịch virus

• Các bệnh truyền nhiễm do virus như sởi, bại liệt, viêm gan B, cúm mùa và gần đây nhất là COVID-19 đều đã chứng minh rằng vaccine là công cụ quan trọng giúp cơ thể kháng virus, đồng thời hạn chế sự lây lan trong cộng đồng. Nhờ chiến lược tiêm chủng mở rộng, nhiều bệnh do virus đã được khống chế, thậm chí xóa sổ tại nhiều quốc gia.
• Vaccine là nền tảng của y học dự phòng hiện đại, giúp cơ thể con người kháng virus một cách hiệu quả, an toàn và bền vững. Hiểu đúng về cơ chế hoạt động của vaccine không chỉ giúp tăng cường niềm tin vào tiêm chủng mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Tình hình dịch sởi tại Việt Nam và thông tin về vaccine phòng chống sởi

• Tính đến đầu năm 2025, dịch sởi đang có dấu hiệu quay trở lại tại nhiều tỉnh, thành phố ở Việt Nam, đặc biệt tập trung ở nhóm trẻ nhỏ chưa được tiêm vaccine hoặc chưa tiêm đủ liều. Theo thống kê từ Bộ Y tế, số ca mắc sởi đang có xu hướng tăng nhanh, tiềm ẩn nguy cơ bùng phát thành dịch lớn nếu không được kiểm soát kịp thời.
• Sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus gây ra, có khả năng lây lan rất nhanh qua đường hô hấp. Bệnh không chỉ gây sốt, phát ban mà còn có thể dẫn đến các biến chứng nặng như viêm phổi, viêm não màng não, loét giác mạc, viêm tai giữa thủng nhĩ rộng, thậm chí tử vong, đặc biệt ở trẻ nhỏ có hệ miễn dịch yếu.
• Vaccine phòng sởi hiện nay thường được sử dụng dưới dạng phối hợp trong vaccine MMR (sởi – quai bị – rubella), là loại vaccine sống giảm độc lực, có hiệu quả miễn dịch cao và lâu dài. 
• Tiêm vaccine phòng sởi đúng lịch là cách an toàn và hiệu quả nhất để ngăn ngừa bệnh, bảo vệ bản thân và tạo hàng rào miễn dịch cộng đồng bền vững.

Xem thêm: Thêm một giải pháp mới để phòng bệnh sốt xuất huyết Dengue – Tiêm chủng vaccine Qdenga

Tại Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh cung cấp dịch vụ tiêm chủng vaccine phòng sởi và các loại vaccine khác theo đúng khuyến cáo của Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Việc tiêm chủng đầy đủ các loại vaccine không chỉ giúp cơ thể tăng cường khả năng kháng virus mà còn góp phần xây dựng miễn dịch cộng đồng bền vững, hạn chế sự lây lan và bùng phát dịch bệnh.

Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh khuyến khích mọi người dân chủ động tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch để bảo vệ sức khỏe bản thân, gia đình và cộng đồng!

Đặt lịch tiêm phòng vaccine, vui lòng liên hệ hotline Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh:

(+84) 028 3863 2553 hoặc (+84) 028 3863 2554

—————————————————————

Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh với tiêu chí “Người bệnh trên hết”

Địa chỉ: 781/B1-B3-B5 Lê Hồng Phong nối dài, P.12, Q.10, Tp.HCM

Hotline: (+84) 028 3863 2553 – (+84) 028 3863 2554

Website: benhvienvanhanh.vn

Email: benhvienvanhanh@gmail.com