Các bệnh ở vú thường sẽ được phát hiện khi siêu âm vú hoặc kiểm tra sức khỏe. Thế nhưng nhiều bệnh nhân thường chủ quan với các dấu hiệu và chờ đến giai đoạn muộn mới bắt đầu thăm khám và điều trị. Bệnh ở tuyến vú được chia thành bệnh lành tính và ung thư vú. Đối với các bệnh lành tính, nếu được phát hiện và điều trị sớm sẽ ngăn ngừa được các biến chứng xấu có thể xảy ra.

Xơ nang tuyến vú

Xơ nang tuyến vú là tình trạng bệnh gây ra do mất cân bằng hormone giữa estrogen và progesteron trong một thời gian dài. Bệnh thường bắt đầu sau 30 tuổi, hay gặp nhất ở giữa lứa tuổi 40 – 50, thông thường các dấu hiệu sẽ mất đi sau thời kỳ mãn kinh khi dừng chế tiết estrogen và progesterone.

Xơ nang tuyến vú xảy ra bởi sự kết hợp của các yếu tố gồm:

• Tăng sinh các ống và sự hình thành nang.
• U nang: Do các phần của ống dẫn sữa ít nhiều bị dãn và chế tiết thành dịch. Số lượng và kích thước của các u nang này là không cố định.
• Tăng sinh tuyến (tăng sinh phân thuỳ) và tăng sinh tuyến xơ cứng các phân thùy.
• Mô đệm: Xơ hoá.

Dấu hiệu

Một số dấu hiệu nhận biết bệnh xơ nang tuyến vú bao gồm:

• Đau vú theo chu kỳ: Thường xuất hiện khoảng 8 ngày trước khi hành kinh và biến mất sau hành kinh, cơn đau tự nhiên và có thể lan rộng ra hai tay.
• Sờ thấy các u nang: Khối u tròn, giới hạn rõ, hơi cứng, thường đau, vị trí thường ở góc phần tư trên phía ngoài của ngực, kích thước và số lượng thay đổi.
• Các mảng cứng trên vú giới hạn không rõ, vị trí hay gặp là 1/4 trên ngoài mất đi sau hành kinh.
• Tăng thể tích vú.

Xét nghiệm

Bệnh nhân sẽ được thực hiện chụp X – quang vú, nếu là xơ nang tuyến vú sẽ phát hiện nang vú tăng mật độ, cản quang mờ tương ứng với các vùng bị phù nề hoặc cản quang tròn tương ứng với u nang, những vết canxi hoá to, nhỏ rải rác, không tập trung thành nhóm

Siêu âm phân biệt giữa các xơ nang và các tổn thương cứng.

Chọc hút các nang: Cho phép đánh giá màu sắc của dịch. Khi chọc hút dịch thấy lẫn máu có thể là ung thư dạng nang. Nếu dịch nang trong, vẩn đục, vàng hoặc xanh, khi đó thường là nang lành tính. Sau quá trình chọc hút nang, cần khám lại vú nhằm đảm bảo khối u đã hoàn toàn loại bỏ. Nếu khối u còn sót, sẽ tiến hành sinh thiết.

Điều trị

Chủ yếu là điều trị bằng thuốc, có thể dùng thêm thuốc kháng viêm không steroid. Trong trường hợp chọc dò thấy trong dịch có lẫn máu, có u nhú trong nang, xét nghiệm tế bào cho kết quả nghi ngờ thì cần phẫu thuật loại bỏ nang.

Sinh thiết giải phẫu bệnh sẽ được thực hiện trong trường hợp tồn tại mảng cứng sau dẫn lưu nang hoặc sau 2 chu kỳ kinh nguyệt, trường hợp nghi ngờ hoặc thấy có các tế bào loạn sản khi sinh thiết.

U xơ tuyến vú

U xơ tuyến vú là tình trạng xuất hiện các khối u phát triển từ mô liên kết giữa các tiểu thùy, thường xuất hiện từ độ tuổi 35.  

U xơ tuyến vú thường không có nguy cơ hình thành ung thư, thường ổn định và không đáp ứng với điều trị nội tiết.

Dấu hiệu

Các khối u chắc, xơ, đều, tròn hoặc hình trứng di động dưới da, không đau và không ảnh hưởng bởi chu kỳ kinh nguyệt. 

Điều trị

Việc điều trị u xơ tuyến vú nên được tiến hành trước 35 tuổi và theo dõi định kỳ 6 tháng một lần. Phẫu thuật khi khối u to và phát triển nhanh, sau 35 tuổi phải phẫu thuật cắt bỏ khối u và làm xét nghiệm mô bệnh học để xác định.

U diệp thể

U diệp thể là một khối u hiếm gặp ở vú, có cấu trúc giống lá cây, khối u diệp thể phát triển ở phần mô đệm của vú nơi có  mô mỡ và dây chằng bao quanh các ống dẫn, thùy, máu và các mạch bạch huyết ở vú. Hầu hết các khối u diệp thể là lành tính, tuy nhiên có một số trường hợp là ác tính.

Dấu hiệu

Khám lâm sàng thấy có nhiều khối u ở cả 2 bên vú, khối u đặc và chắc, tròn, di động, làm thay đổi hình dạng của vú và có nhiều tĩnh mạch tăng sinh trên bề mặt vú và thường không gây đau.

Điều trị

Do u diệp thể lành tính, tuy nhiên u diệp thể lại có nguy cơ tái phát tại chỗ cao nên cần cắt rộng xung quanh khối u mà không làm tổn thương khối u và không được kẹp u bằng kìm, không sinh thiết lõi vì có thể gây tái phát tại chỗ, nếu tái phát nhiều lần nên cắt bỏ vú. Nếu sau khi mổ khối u được chẩn đoán là u diệp thể ác tính cần cắt bỏ rộng các mô lân cận ở lần mổ sau.

U nang tuyến vú

Nang tuyến vú là sự xuất hiện của một hoặc nhiều khối chứa chất lỏng thường là dịch bên trong vú, đây không được xem là ung thư vú vì u nang này đều lành tính.

Dấu hiệu

Các dấu hiệu nhận biết U nang tuyến vú:

• Xuất hiện cục u mịn di động xuất hiện ở vú.
• Núm vú tiết ra dịch trong, vàng, màu rơm hoặc nâu sẫm.
• Đau vú, đau ở khu vực có xuất hiện khối u vú.
• Khối u vú tăng kích thước và đau vú ngay trước kỳ kinh nguyệt hàng tháng.
• Khối u vú giảm kích thước kèm theo giảm triệu chứng khác sau chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng.

Điều trị

Đối với các nang tuyến vú nhỏ, chứa đầy dịch và không gây ra bất kỳ triệu chứng nào thường không nhất thiết phải điều trị. 

Sau khi thông qua siêu âm vú và chọc hút bằng kim nhỏ nếu khối u tiếp tục tái phát và có thay đổi theo thời gian thì bác sĩ sẽ tiến hành khám và sàng lọc lại. Điều trị bằng thuốc giúp giảm tái phát của u nang tuyến vú và phẫu thuật sẽ được thực hiện trong trường hợp bất thường.

Viêm tuyến vú

Viêm tuyến vú là bệnh thường xảy ra ở phụ nữ mang thai và cho con bú, nhất là phụ nữ sinh con lần đầu chưa có kinh nghiệm cho con bú và chưa biết vệ sinh đầu vú. Nguyên nhân gây bệnh thường do vi khuẩn ngoài da và chủ yếu có nguồn gốc từ miệng của trẻ như liên cầu khuẩn, tụ cầu khuẩn xâm nhập vào mô vú thông qua vết xây xước hoặc do tắc tia sữa nhưng không được xử trí đúng cách.

Dấu hiệu

Một số triệu chứng thường gặp khi vú bị viêm gồm:

Vú sưng đau, sữa ra không đều, không thông, sắc da đỏ nhẹ hoặc không đỏ, có hòn cục nhỏ, kèm theo sốt, sợ lạnh, đau đầu, đau thân mình, ngực tức, rêu lưỡi trắng mỏng hoặc hơi vàng. 

Đến giai đoạn nặng đầu vú chảy mủ, bầu vú sưng to, da đỏ nóng từng đám hoặc cả vú, đau tăng, sốt cao và sưng mủ, người bứt rứt khó chịu, miệng khát muốn uống nước, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng.

Điều trị

Để điều trị viêm tuyến vú bác sĩ sẽ cho bạn sử dụng thuốc kháng sinh trong vòng 10 – 14 ngày và kết hợp với thuốc giảm đau để giảm các cơn đau. 

Khi mắc viêm tuyến vú bạn vẫn có thể cho con bú vì viêm tuyến vú do nhiễm trùng chỉ xảy ra ở mô vú, không xảy ra trong sữa. 

Áp xe vú

Áp xe vú là ổ viêm ở sâu trong tuyến vú khi tuyến vú do bị viêm nhưng không được phát hiện, chẩn đoán, điều trị kịp thời và đúng cách. Từ viêm nhiễm ở đầu vú, vi khuẩn sẽ đi vào ống tuyến vú  và gây viêm tuyến vú.

Thường áp xe vú hay gặp ở phụ nữ sau khi sinh và đang cho con bú chứ ít khi gặp ở thời kỳ mang thai trừ trường hợp bị xây xước hay tổn thương núm vú.

Dấu hiệu

Một số dấu hiệu thường gặp khi bị áp xe vú như: 

• Bệnh nhân sốt cao, rét run.
• Vú sưng, nóng, đỏ, đau. Khi khám thấy các nhân mềm, có ổ chứa dịch ấn lõm, hạch nách đau, sữa có lẫn mủ vàng.

Điều trị

Áp xe vú nếu không được phát hiện kịp thời dễ gây biến chứng thành áp xe vú tái phát, áp xe vú tự vỡ hoặc áp xe vú hoại tử. Biến chứng nặng nhất là nhiễm trùng từ ổ áp xe vú có thể lan sang mạch máu gây nhiễm trùng máu.

Điều trị bệnh chủ yếu sử dụng các loại thuốc kháng sinh, chống viêm, giảm đau. Trong trường hợp uống thuốc không điều trị được triệt để bệnh, bên vú áp xe sẽ được trích rạch, dẫn lưu tháo mủ. 

Các bệnh có tiết dịch núm vú

Các bệnh tiết dịch núm vú trong thời gian không mang thai có thể là dấu hiệu của các bệnh lý như: giãn hoặc xơ nang ống tuyến, papilloma ống tuyến, ung thư vú, tăng tiết sữa (do rối loạn nội tiết tố khiến prolactin tăng cao hoặc do u tuyến yên), vô kinh, rối loạn chức năng phóng noãn. Ngoài ra, việc sử dụng thuốc ngừa thai cũng có thể dẫn đến tình trạng này.

Các khối u lành tính ở vú mặc dù không gây nguy hiểm nhưng lại ảnh hưởng đến tâm lý và chất lượng cuộc sống của người phụ nữ. Các bệnh này nếu được phát hiện và điều trị kịp thời hoàn toàn có thể điều trị dứt điểm và không để lại các biến chứng nguy hiểm. 

Vì vậy, để phòng ngừa các bệnh về tuyến vú bạn nên thực hiện tầm soát ung thư vú mỗi 6 tháng/ lần để có thể phát hiện kịp thời không chỉ ung thư vú mà còn có các bệnh khác ở tuyến vú.

(theo Ths.Bs. Ngô Thị Phương Mai 
Bệnh viện Đa Khoa Vạn Hạnh)

📥 Bệnh viện đa khoa Vạn Hạnh với tiêu chí “Người bệnh trên hết”
⏱⏱ Trên 2️⃣0️⃣ năm kinh nghiệm chữa trị đồng hành cùng bạn bảo vệ sức khỏe:
📞 Hotline 0️⃣2️⃣8️⃣.3️⃣8️⃣6️⃣3️⃣.2️⃣5️⃣5️⃣3️⃣
🌐 Website benhvienvanhanh.vn
🏫 Địa chỉ: 781/B1-B3-B5 Lê Hồng Phong, Phường 12, Quận 10, Hồ Chí Minh