Đột quỵ là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn phế ở người trưởng thành tại Việt Nam. Mỗi phút trôi qua trong cơn đột quỵ, hàng triệu tế bào não có thể bị tổn thương vĩnh viễn. Nhận biết sớm các dấu hiệu đột quỵ không chỉ giúp cấp cứu kịp thời, mà còn làm giảm đáng kể nguy cơ tử vong và di chứng nặng nề.
1. Đột quỵ là gì?
Đột quỵ (tai biến mạch máu não) xảy ra khi dòng máu lên não bị gián đoạn đột ngột, do tắc mạch máu não (đột quỵ thiếu máu cục bộ) hoặc vỡ mạch máu não (đột quỵ xuất huyết). Khi máu không tới được các vùng não, tế bào thần kinh sẽ thiếu oxy và chết đi chỉ sau vài phút.
Theo Bộ Y tế, Việt Nam ghi nhận hơn 200.000 ca đột quỵ mỗi năm. Trong đó, 50% tử vong và 90% sống sót mang di chứng nếu không được cấp cứu kịp thời.
2. Vì sao việc nhận biết sớm đột quỵ lại quan trọng?
Đột quỵ là một tình trạng cấp cứu khẩn cấp, thời gian chính là yếu tố quyết định. Nếu được điều trị trong “thời gian vàng” (dưới 6 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng), cơ hội phục hồi hoàn toàn sẽ cao hơn rất nhiều.
Xem thêm: Thông tin Gói Tầm Soát Đột Quỵ tại Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh
3. Quy tắc BE FAST – Ghi nhớ 6 dấu hiệu cảnh báo đột quỵ
Để giúp mọi người dễ dàng nhận biết đột quỵ, các chuyên gia và tổ chức y tế thế giới khuyến nghị áp dụng quy tắc BE FAST – bộ quy tắc giúp phát hiện các triệu chứng ĐỘT QUỴ điển hình một cách đơn giản và hiệu quả:
Viết tắt | Ý nghĩa | Biểu hiện |
B | Balance | Mất thăng bằng đột ngột, đi loạng choạng, chóng mặt, khó giữ tư thế. |
E | Eyes | Rối loạn thị lực: nhìn mờ, nhìn đôi hoặc mất thị lực tạm thời ở một hoặc cả hai mắt. |
F | Face | Mặt méo, xệ một bên khi cười hoặc nói, dấu hiệu liệt cơ mặt. |
A | Arms | Yếu hoặc tê liệt một tay, khó nâng cả hai tay lên ngang vai. |
S | Speech | Nói ngọng, nói khó, không rõ lời hoặc không hiểu được người khác đang nói gì. |
T | Time | Thời gian rất quan trọng – hãy gọi cấp cứu 115 ngay khi có bất kỳ dấu hiệu nào ở trên. |
Theo các nghiên cứu lâm sàng, BE FAST là bộ quy tắc có thể giúp nhận biết hơn 90% các ca đột quỵ thiếu máu não – dạng đột quỵ phổ biến nhất hiện nay.
Xem thêm: Làm Việc Quá Nhiều – Mối Nguy Cơ Âm Thầm Dẫn Đến Đột Quỵ Ở Người Trẻ
4. Những dấu hiệu đột quỵ dễ bị bỏ qua
Ngoài các biểu hiện rõ ràng trên, nhiều bệnh nhân có thể xuất hiện các triệu chứng thoáng qua, không đặc trưng, dễ bị bỏ sót như:
- Tê hoặc yếu nhẹ một bên tay/chân: thường nhầm lẫn với mỏi cơ, ngồi lâu tê tay.
- Choáng váng, buồn nôn nhẹ: dễ nhầm là tụt huyết áp hoặc say nắng.
- Đau đầu dữ dội bất thường: xảy ra đột ngột, không rõ nguyên nhân.
- Rối loạn trí nhớ ngắn hạn: lú lẫn, quên vị trí, không nhận ra người thân.
- Thị lực thay đổi nhanh: mất khả năng nhìn một bên mắt trong vài giây.
Các triệu chứng này có thể xuất hiện trong vài phút đến vài giờ, gọi là TIA (cơn thiếu máu não thoáng qua). Dù hết nhanh, đây chính là lời cảnh báo sớm cho một cơn đột quỵ thực sự trong vòng 48 giờ tới.
5. Khi nghi ngờ đột quỵ – Cần làm gì ngay lập tức?
- Gọi ngay cấp cứu 115, tuyệt đối không tự ý lái xe đưa người bệnh.
- Ghi nhớ thời điểm xuất hiện triệu chứng đầu tiên để hỗ trợ bác sĩ quyết định phương án điều trị.
- Không để bệnh nhân ăn uống, không tự ý cho uống thuốc nếu chưa có chỉ định y tế.
6. Chủ động phòng ngừa – Tầm soát sớm nguy cơ đột quỵ
Tại Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh, triển khai tầm soát đột quỵ với các hạng mục chuyên sâu:
Với tiêu chuẩn quốc tế AACI, Bệnh viện Vạn Hạnh đảm bảo quy trình tầm soát và điều trị đột quỵ theo hướng toàn diện, chính xác và an toàn tối ưu cho người bệnh.
Xem thêm: Bệnh nhân đột quỵ được cứu sống nhờ can thiệp mạch kịp thời trong “giờ vàng”
Đột quỵ không chừa một ai. Mỗi phút trôi qua là cơ hội hồi phục đang dần mất đi. Nhận diện sớm các dấu hiệu, gọi cấp cứu kịp thời, chủ động tầm soát định kỳ – đó là cách chủ động bảo vệ chính mình và những người thân yêu hiệu quả nhất.
Tầm soát đột quỵ tại Bệnh viện Vạn Hạnh – Chủ động bảo vệ sức khỏe não bộ!