Đục thủy tinh thể – nguyên nhân đe dọa thị lực sau tuổi 40

Đục thủy tinh thể (cườm khô, cườm đá) là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa có thể phòng ngừa trên toàn thế giới. Sau tuổi 40, nguy cơ mắc bệnh bắt đầu tăng rõ rệt do quá trình lão hóa tự nhiên của thủy tinh thể.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có khoảng 65 triệu người đang sống chung với đục thủy tinh thể và phần lớn ở độ tuổi trung niên trở lên. Ở Việt Nam, bệnh ngày càng trẻ hóa, nhiều trường hợp xuất hiện sớm từ sau tuổi 40, gây ảnh hưởng lớn đến công việc, sinh hoạt và chất lượng cuộc sống.

Thủy tinh thể và sự thay đổi sau tuổi 40

Thủy tinh thể là một thấu kính trong suốt nằm phía sau đồng tử, có nhiệm vụ hội tụ ánh sáng vào võng mạc để tạo hình ảnh rõ nét. Khi bước vào tuổi trung niên, protein trong thủy tinh thể bắt đầu biến đổi, kết tụ và làm mờ dần cấu trúc trong suốt. Đây là giai đoạn khởi phát của bệnh đục thủy tinh thể.

• Ở giai đoạn sớm, người bệnh chỉ cảm thấy mờ nhẹ, nhòe khi đọc sách hoặc lái xe buổi tối.
• Theo thời gian, vùng đục lan rộng, ánh sáng khó xuyên qua, khiến tầm nhìn ngày càng kém, thậm chí có thể dẫn đến mù lòa nếu không can thiệp.

Nguyên nhân gây đục thủy tinh thể sau tuổi 40

Đục thủy tinh thể là hệ quả của nhiều yếu tố kết hợp, trong đó lão hóa là nguyên nhân chính. Tuy nhiên, nhiều tác nhân khác về bệnh lý, lối sống và môi trường cũng có thể thúc đẩy bệnh xuất hiện sớm hoặc tiến triển nhanh hơn.

1. Lão hóa tự nhiên

• Sau tuổi 40, các protein trong thủy tinh thể bắt đầu biến tính, kết tụ và tạo thành những mảng mờ.
• Quá trình này diễn ra âm thầm, đến khoảng 60 tuổi thì tốc độ tăng nhanh, khiến nguy cơ mắc bệnh cao gấp nhiều lần so với giai đoạn trung niên.
• Đây là lý do vì sao phần lớn người bệnh đục thủy tinh thể thuộc nhóm tuổi trung niên và người già.

2. Bệnh lý toàn thân

• Tiểu đường: lượng đường huyết cao gây biến đổi cấu trúc thủy tinh thể, làm mờ nhanh hơn. Người tiểu đường có nguy cơ bị đục thủy tinh thể sớm gấp 2–5 lần.
• Tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa: ảnh hưởng đến tuần hoàn mắt, thúc đẩy stress oxy hóa, từ đó tổn thương thủy tinh thể.
• Viêm màng bồ đào hoặc bệnh lý viêm mạn tính trong mắt có thể làm thủy tinh thể đục dần theo thời gian.

3. Thói quen và môi trường

• Tiếp xúc ánh sáng UV lâu dài: ánh sáng mặt trời, đặc biệt ở những người làm việc ngoài trời nhiều năm, là yếu tố nguy cơ lớn.
• Thuốc lá và rượu bia: các gốc tự do sinh ra từ khói thuốc và rượu phá hủy protein, làm mắt lão hóa sớm.
• Chế độ dinh dưỡng kém: thiếu vitamin A, C, E, lutein, zeaxanthin khiến mắt không đủ chất chống oxy hóa để bảo vệ thủy tinh thể.

4. Chấn thương và sử dụng thuốc

• Tai nạn, va đập hoặc phẫu thuật mắt trước đó có thể phá vỡ cấu trúc trong suốt của thủy tinh thể, gây đục khu trú hoặc lan rộng.
• Sử dụng corticoid kéo dài (thuốc chống viêm, hen suyễn, bệnh khớp…) là nguyên nhân đã được y văn ghi nhận gây đục thủy tinh thể dưới bao sau.

5. Yếu tố di truyền và bẩm sinh

• Một số người có đột biến gen liên quan đến quá trình chuyển hóa protein của thủy tinh thể, khiến nguy cơ bệnh cao hơn.
• Trường hợp đục thủy tinh thể bẩm sinh (xuất hiện từ nhỏ) dù hiếm, nhưng bệnh có xu hướng nặng thêm theo tuổi, đặc biệt rõ rệt từ sau tuổi 40.

Như vậy, có thể thấy lão hóa là nền tảng, nhưng lối sống, bệnh nền và môi trường là những “chất xúc tác” khiến đục thủy tinh thể xuất hiện sớm hơn và diễn tiến nhanh hơn. Vì vậy, việc tầm soát mắt định kỳ sau tuổi 40 đóng vai trò rất quan trọng trong phòng ngừa và điều trị kịp thời.

Đọc thêm: Gói Khám Tầm Soát Ung Thư Tại Bệnh Viện Đa Khoa Vạn Hạnh

Triệu chứng nhận biết đục thủy tinh thể

Ở giai đoạn đầu, người bệnh thường nhận thấy tầm nhìn trở nên mờ nhòe, giống như đang nhìn qua một lớp sương mù hay một tấm kính bị phủ bụi. Dù có lau kính hay thay kính thuốc, thị lực cũng không được cải thiện rõ rệt.

Song song với đó là tình trạng nhạy cảm bất thường với ánh sáng. Ánh nắng gay gắt hoặc ánh đèn xe vào ban đêm khiến mắt dễ bị chói, lóa, gây khó chịu và nguy hiểm, đặc biệt khi lái xe.

Một số trường hợp lại gặp hiện tượng nhìn một thành hai hoặc nhiều hình (song thị một mắt). Hình ảnh bị nhân đôi, nhân ba khiến người bệnh mất khả năng quan sát chính xác, ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt hàng ngày.

Màu sắc cũng dần thay đổi. Các gam màu vốn tươi sáng trở nên nhạt nhòa, thiếu sức sống, thậm chí có xu hướng ngả vàng hoặc nâu. Điều này khiến người bệnh khó phân biệt màu sắc, ảnh hưởng đến công việc và chất lượng cuộc sống.

Thêm vào đó, khả năng nhìn ban đêm suy giảm đáng kể. Những hoạt động như đọc sách, xem tivi hay lái xe trong điều kiện ánh sáng yếu trở nên khó khăn, buộc người bệnh phải phụ thuộc nhiều vào ánh sáng nhân tạo.

Đáng chú ý là việc phải thay kính thường xuyên. Nhiều người sau 40 tuổi liên tục đổi độ kính, nhưng dù thay nhiều lần, thị lực vẫn không được cải thiện. Đây là dấu hiệu cho thấy nguyên nhân không phải do tật khúc xạ, mà chính là do sự đục dần của thủy tinh thể.

Vì các triệu chứng này thường xuất hiện và tiến triển từ từ, người bệnh dễ bỏ qua hoặc cho rằng chỉ là biểu hiện lão hóa bình thường. Chỉ đến khi thị lực suy giảm nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt, họ mới tìm đến bác sĩ để thăm khám.

Khi nào cần điều trị đục thủy tinh thể?

Không phải mọi trường hợp đục thủy tinh thể đều cần phẫu thuật ngay lập tức. Ở giai đoạn sớm, bệnh nhân có thể chưa cảm thấy ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt hàng ngày và bác sĩ thường sẽ theo dõi định kỳ kết hợp điều chỉnh lối sống. Tuy nhiên:

• Khi thị lực giảm xuống < 4/10 và ảnh hưởng đến sinh hoạt, công việc thì điều trị bằng phẫu thuật là cần thiết
• Đục thủy tinh thể cũng cần can thiệp sớm hơn nếu bệnh tiến triển nhanh, khiến người bệnh gặp nhiều trở ngại khi lái xe, đọc sách, xem tivi hoặc tham gia các hoạt động đòi hỏi thị lực tinh tường. 
• Ngoài ra, nếu có các bệnh lý mắt đi kèm như tăng nhãn áp hoặc bệnh võng mạc do tiểu đường, việc trì hoãn phẫu thuật có thể làm bệnh nặng thêm và gây biến chứng nguy hiểm.

Tóm lại, thời điểm phẫu thuật không chỉ dựa trên mức độ đục của thủy tinh thể mà còn phụ thuộc vào nhu cầu thị lực và tình trạng sức khỏe mắt tổng thể. Do đó, người bệnh sau tuổi 40 nên khám mắt định kỳ để bác sĩ đánh giá chính xác và đưa ra chỉ định điều trị kịp thời, giúp bảo vệ thị lực lâu dài.

Đọc thêm: Thông tin các gói dịch vụ khám tổng quát tại Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh

Cách phòng ngừa đục thủy tinh thể sau tuổi 40

Đục thủy tinh thể là quá trình lão hóa tự nhiên nhưng có thể làm chậm lại bằng lối sống khoa học. Sau tuổi 40 chúng ta nên khám mắt định kỳ ít nhất một lần mỗi năm để phát hiện sớm những thay đổi ở thủy tinh thể. 

Song song đó, hãy bảo vệ mắt khỏi tia UV bằng kính râm khi ra nắng, duy trì chế độ dinh dưỡng giàu vitamin và chất chống oxy hóa, đồng thời hạn chế thuốc lá, rượu bia để giảm stress oxy hóa cho mắt. Người mắc tiểu đường hoặc tăng huyết áp cũng cần kiểm soát bệnh nền chặt chẽ, vì đây là yếu tố thúc đẩy bệnh xuất hiện sớm và nặng hơn.

Nếu Quý khách hoặc người thân đã bước qua tuổi 40 và nhận thấy thị lực có dấu hiệu thay đổi, hãy chủ động tầm soát mắt tại Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh để được bác sĩ chuyên khoa tư vấn và bảo vệ đôi mắt sáng khỏe lâu dài.

Chương trình ưu đãi – KHÁM MẮT MIỄN PHÍ khi khám chuyên khoa bất kỳ tại Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh

Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh triển khai đầy đủ các dịch vụ chẩn đoán và điều trị đục thủy tinh thể:

• Khám và tầm soát sớm với hệ thống máy đo khúc xạ, nhãn áp, soi đáy mắt.
• Phẫu thuật điều trị với các phương pháp hiện đại, thay thủy tinh thể nhân tạo chất lượng cao.
• Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa mắt giàu kinh nghiệm, chăm sóc toàn diện trước – trong – sau mổ.

Từ 25/08 – 30/09/2025, khách hàng khi khám tại bất kỳ chuyên khoa nào của Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh sẽ được khám mắt miễn phí ngoại trú. Ưu đãi bao gồm: 

• Khám và kiểm tra toàn diện các bệnh lý về mắt, đo khúc xạ, đo nhãn áp, soi đáy mắt
• Giảm giá dịch vụ chụp OCT
• Nhận được voucher 1–2 triệu đồng khi phẫu thuật đục thủy tinh thể. 

Đây là cơ hội để Quý khách và người thân tầm soát sớm các bệnh lý về mắt, bảo vệ đôi mắt sáng khỏe sau tuổi 40.

Vì vậy hãy đặt lịch khám ngay hôm nay tại Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh để được chăm sóc sức khoẻ và nhận ưu đãi Khám Mắt!