Trong khi nhiều người trẻ vẫn tin rằng “suy thận là bệnh của tuổi già”, thực tế hiện nay lại hoàn toàn ngược lại. Ghi nhận tại một số bệnh viện cho thấy, không ít bệnh nhân mới 17–20 tuổi đã được chẩn đoán suy thận giai đoạn sớm hoặc nặng. Đây là hồi chuông cảnh báo về tình trạng suy thận đang ngày càng trẻ hóa – âm thầm tấn công lớp người vốn đang ở độ tuổi khỏe mạnh nhất.

Suy thận là gì và vì sao nguy hiểm?

Suy thận là tình trạng chức năng thận suy giảm không hồi phục, khiến thận không còn khả năng lọc máu, thải độc và điều hòa cân bằng nước – điện giải trong cơ thể. Nếu không được phát hiện sớm, suy thận có thể tiến triển thành suy thận mạn giai đoạn cuối – khi đó người bệnh phải lọc máu suốt đời hoặc ghép thận để duy trì sự sống.

Những dấu hiệu cảnh báo sớm suy thận

• Mệt mỏi kéo dài không rõ nguyên nhân
• Tiểu đêm nhiều, nước tiểu có bọt, đổi màu hoặc có máu
• Phù mặt, chân, mắt cá chân vào buổi sáng
• Chán ăn, buồn nôn, hơi thở có mùi tanh
• Tăng huyết áp hoặc tăng creatinin máu trong các lần xét nghiệm

Các triệu chứng này thường không rõ ràng ở giai đoạn đầu, khiến người trẻ chủ quan và bỏ qua cơ hội điều trị sớm.

Xem thêm: Cấp cứu thành công ca sốc nhiễm trùng đường tiểu nguy kịch

Những thói quen “phá thận” thường gặp ở thanh niên

Suy thận không đến từ một nguyên nhân đơn lẻ, mà là hệ quả tích lũy của nhiều thói quen tưởng chừng vô hại trong đời sống hàng ngày. Dưới đây là những hành vi đang âm thầm “bào mòn” chức năng thận ở người trẻ:

Uống ít nước, thường xuyên nhịn tiểu

Thận cần đủ nước để lọc máu và đào thải chất độc. Việc uống không đủ nước hoặc cố tình nhịn tiểu lâu khiến nước tiểu bị cô đặc, tăng nguy cơ kết tinh sỏi, viêm đường tiết niệu và tổn thương nhu mô thận.

Thường xuyên thức khuya, thiếu ngủ

Giấc ngủ là thời điểm cơ thể tự sửa chữa tổn thương, bao gồm cả ở thận. Thức khuya kéo dài gây rối loạn hormone, tăng huyết áp – một trong những nguyên nhân hàng đầu gây suy thận mạn.

Lạm dụng thuốc giảm đau và kháng viêm

Thuốc nhóm NSAIDs như ibuprofen, diclofenac… nếu dùng thường xuyên hoặc không có chỉ định sẽ làm giảm lưu lượng máu đến thận, gây tổn thương ống thận và có thể dẫn đến suy thận cấp hoặc mạn.

Dùng thực phẩm chức năng, thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc

Nhiều người trẻ có thói quen dùng collagen, detox, giảm cân cấp tốc hoặc thuốc tăng cơ mà không có sự tư vấn từ chuyên môn. Các sản phẩm này nếu chứa kim loại nặng, chất cấm hoặc liều lượng không kiểm soát có thể gây độc cho thận.

Ăn quá mặn, nhiều thực phẩm chế biến sẵn

Natri dư thừa làm tăng áp lực lọc tại cầu thận, khiến thận phải làm việc quá sức. Đồng thời, thực phẩm đóng gói còn chứa phosphate vô cơ – chất làm tổn thương vi mạch thận nếu sử dụng lâu dài.

Sử dụng chất kích thích: thuốc lá, rượu bia

Nicotine và cồn đều gây co mạch, làm tổn thương cấu trúc vi mạch cầu thận. Bên cạnh đó, rượu còn ảnh hưởng đến gan – cơ quan phối hợp chặt chẽ với thận trong chuyển hóa và đào thải độc chất.

Xem thêm: Căn nguyên của những ca bệnh thận không rõ nguyên nhân

Thận có thể tự phục hồi không?

Nhiều người thắc mắc: “Thận bị tổn thương rồi có phục hồi được không?” – Câu trả lời là có, nhưng giới hạn.

Thận là cơ quan có khả năng bù trừ rất tốt. Trong giai đoạn đầu của tổn thương – đặc biệt là tổn thương cấp tính (ví dụ: mất nước, nhiễm trùng, dùng thuốc độc cho thận trong thời gian ngắn) – các tế bào ống thận có thể tự tái tạo, giúp chức năng thận phục hồi gần như hoàn toàn nếu nguyên nhân được xử lý kịp thời.

Tuy nhiên, nếu tổn thương xảy ra lâu dài, liên tục, như trong bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, lạm dụng thuốc giảm đau, hoặc viêm cầu thận mạn, các tế bào thận sẽ dần bị xơ hóa, không thể tái sinh, dẫn đến suy thận mạn tính không hồi phục. 

Một khi chức năng lọc của thận giảm dưới ngưỡng 15% (giai đoạn cuối), người bệnh sẽ buộc phải lọc máu chu kỳ hoặc ghép thận để duy trì sự sống.

Vì vậy:

• Phát hiện sớm và loại bỏ nguyên nhân tổn thương là yếu tố then chốt để giúp thận phục hồi.
• Không nên chủ quan dù chỉ với các triệu chứng mờ nhạt, vì khi các dấu hiệu rõ ràng xuất hiện thì tổn thương thường đã nặng nề.

Xem thêm: Các gói dịch vụ khám tổng quát tại Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh

Giải pháp dự phòng hiệu quả

• Thiết lập lối sống lành mạnh: uống đủ nước, ăn giảm muối, ngủ đủ giấc
• Tránh tự ý sử dụng thuốc hoặc thực phẩm chức năng không có hướng dẫn chuyên môn
• Tăng cường hoạt động thể chất, kiểm soát cân nặng
• Thực hiện kiểm tra chức năng thận định kỳ, đặc biệt ở nhóm có yếu tố nguy cơ như thừa cân, tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc có tiền sử bệnh thận trong gia đình

Tại Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh, các gói khám tầm soát chức năng thận được thiết kế riêng cho từng nhóm tuổi và mức độ nguy cơ. Việc phát hiện sớm suy giảm chức năng thận là yếu tố then chốt giúp bảo tồn chức năng thận lâu dài và nâng cao chất lượng sống.

Suy thận không chừa một ai – chủ động phòng ngừa là cách bảo vệ sức khỏe bền vững nhất ngay từ hôm nay.

Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh với tiêu chí “Người bệnh trên hết”

Địa chỉ: 781/B1-B3-B5 Lê Hồng Phong nối dài, P.12, Q.10, Tp.HCM

Hotline: (+84) 028 3863 2553 – (+84) 028 3863 2554

Website: benhvienvanhanh.vn

Email: benhvienvanhanh@gmail.com