Đau cổ vai gáy là tình trạng co cứng ở vùng cổ vai gáy gây đau nhức khiến người bệnh gặp khó khăn khi cử động quay cổ hoặc đầu. Bệnh lý này liên quan mật thiết đến hệ thống cơ xương khớp và mạch máu vùng cổ vai gáy.

Nguyên nhân gây đau cổ vai gáy

Nguyên nhân gây nên đau mỏi cổ vai gáy được chia ra thành 3 nhóm chính bao gồm: nguyên nhân cơ học, nguyên nhân bệnh lý và các nguyên nhân khác.

1. Nguyên nhân cơ học

Sinh hoạt sai tư thế: Làm việc trong một tư thế quá lâu, gập cổ trong trong gian dài, dựa đầu vào ghế, nằm nghiêng và co quắp… ảnh hưởng đến quá trình cung cấp oxy và máu lên các cơ vùng cổ vai gáy, từ đó dẫn tới đau nhức và cứng các vị trí trên.

Thói quen sinh hoạt không tốt: Thói quen ngồi lâu trước quạt, máy lạnh, tắm đêm, dầm mưa dãi nắng thường xuyên có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh điều khiển cảm giác và hoạt động của các bó cơ.

Tập luyện quá sức: Tập luyện thể thao với cường độ cao, tư thế tập không đúng hay không khởi động trước khi tập dễ gây mỏi và tổn thương đến phần cổ vai gáy, thời gian dài sẽ gây nên những cơn đau.

Đặc thù công việc: Làm việc trong một tư thế quá lâu như ngồi hoặc đứng quá lâu khiến máu khó lưu thông tại vùng cổ, bả vai và dẫn đến đau mỏi.

Chấn thương mô mềm: Đau có thể xuất phát từ tình trạng tổn thương mô mềm bao gồm cơ, gân và dây chằng. Khi chấn thương xảy ra, có thể dẫn tới nhiều cơn đau đau như cứng cổ, đau đầu và co thắt cơ bắp.

Chấn thương cổ đột ngột (Whiplash):  Do cử động cổ đột ngột gây hiện tượng rách cơ, gân và dây chằng ở cổ. Người bệnh sẽ cảm thấy đau và cứng cổ, đau đầu, chóng mặt hoặc mờ mắt.

2. Nguyên nhân bệnh lý

Một số bệnh lý tiềm ẩn có thể dẫn đến đau cổ vai gáy như:

Rối loạn chức năng thần kinh: Các dây thần kinh bị kéo giãn, hoặc kéo căng quá mức có thể gây ra sự rối loạn chức năng dây thần kinh khu vực này.

Thoái hóa cột sống cổ: Đây là tình trạng xuất hiện gai xương trên cột sống cổ bởi tình trạng viêm và lắng đọng canxi gây chèn ép mạch máu và dây thần kinh phần cổ vai gáy. Thường gặp ở nhóm đối tượng từ 40-50 tuổi.

Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ: Đây là tình trạng bao xơ đĩa đệm ở cột sống cổ yếu đi khiến nhân nhầy thoát ra ngoài, khiến đĩa đệm bị lệch ra khỏi vị trí trên đốt sống, chèn ép rễ thần kinh hoặc tủy sống cổ.

Vôi hóa cột sống: Các đốt sống hoặc mấu ngang của cột sống xảy ra hiện tượng lắng đọng canxi các dây thần kinh và mạch máu bị chèn ép, gây nên đau cổ vai gáy.

Viêm bao khớp vai: Do chấn thương hoặc tai nạn gây tổn thương phần mềm bao quanh khớp gây viêm, đau và hạn chế vận động vùng cổ và vai.

Ngoài ra, một số bệnh lý cũng có các triệu chứng đau dễ gây nhầm lẫn với bệnh xương khớp đau cổ vai gáy như rối loạn  khớp bả vai lồng ngực, đau thắt ngực ổn định, ung thư phổi,…

Có nhiều bệnh lý có biểu hiện là tình trạng đau nhức phần cổ vai gáy

3. Nguyên nhân đau cổ vai gáy khác

Tuổi tác: Tuổi càng lớn cơ thể càng lão hóa dần các cơ quan, hệ xương khớp cũng bị thoái hóa dần và suy giảm chức năng. Vì vậy tỷ lệ người cao tuổi mắc các bệnh về cổ vai gáy thường cao hơn.

Thời tiết: Trời lạnh thì cổ vai gáy sẽ trở nên đau hơn do lưu thông máu trong cơ thể kém ảnh hưởng đến thiếu máu và dịch nuôi xương khớp.

Chế độ ăn uống thiếu chất: Thiếu hụt vitamin, khoáng chất gây ảnh hưởng tuần hoàn máu và khả năng chữa lành tổn thương ở sụn và khớp.

Đau cổ vai gáy được chẩn đoán như thế nào

Để có kết luận chính xác nhất về tình trạng đau cổ vai gáy, bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán từ đó đưa ra cách điều trị phù hợp và hiệu quả cho người bệnh.

Sau khi thăm khám và kiểm tra tiền sử bệnh, bệnh nhân sẽ được thực hiện một số xét nghiệm kiểm tra như:

• X-quang: X-quang thông thường có thể cho thấy khoảng cách giữa hai xương cột sống bị thu hẹp, các bệnh giống như viêm khớp, khối u, trượt đĩa đệm, hẹp ống sống, gãy xương và lệch cột sống.
• MRI: Chụp cộng hưởng từ là một thủ thuật không xâm lấn có thể tiết lộ chi tiết các yếu tố thần kinh (liên quan đến thần kinh), tủy sống, dây chằng
• Myelography/chụp CT: Phương pháp cho thấy hình ảnh cắt ngang chi tiết bên trong của vùng cổ vai gáy.
• Nghiên cứu chẩn đoán điện: Điện cơ (EMG) và tốc độ dẫn truyền thần kinh (NCV) đôi khi được sử dụng để chẩn đoán đau cổ và vai, đau cánh tay, tê và ngứa ran.

Các phương pháp điều trị đau cổ vai gáy 

Điều trị đau cổ vai gáy sẽ dựa vào nguyên nhân gây bệnh, đối với các hầu hết các nguyên nhân, điều trị tại nhà, vật lý trị liệu cứng như xoa bóp sẽ giúp cải thiện các triệu chứng. Dựa vào kết quả kiểm tra bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp cho từng bệnh nhân.

• Chườm nóng hoặc chườm lạnh: Giúp lưu thông mạch máu và thư giãn các cơ. Chườm nóng sẽ có tác dụng giảm đau hiệu quả, còn chườm lạnh sẽ giảm tình trạng sưng viêm.
• Vật lý trị liệu: Chuyên gia vật lý trị liệu sẽ đưa ra các bài tập nhẹ nhàng kéo giãn một số mô mềm xung quanh khớp, thông qua các bài tập giãn cơ, duỗi vai, ngực, duỗi lưng hay xoay vòng. Phương pháp này giảm chèn ép dây thần kinh, phục hồi tổn thương mô và giảm đau nhức. 
• Xoa bóp nhẹ nhàng vùng cổ vai gáy đúng kỹ thuật giúp giảm tình trạng căng cứng khớp. Thực hiện các bài tập vận động cột sống cổ, vai, gáy để giúp xương khớp duy trì độ linh hoạt, ngăn ngừa thoái hóa
• Uống thuốc: Nếu tình trạng đau kéo dài, các liệu pháp điều trị tại nhà không thuyên giảm bác sĩ sẽ chỉ định một vài loại thuốc. Chủ yếu là thuốc giảm đau, thuốc giãn cơ, thuốc chống viêm và các loại vitamin tăng cường sức khỏe xương khớp. 
• TENS (kích thích dây thần kinh điện qua da): Máy TENS là một loại máy nhỏ chạy bằng pin có thể giúp giảm đau. Những miếng đệm nhỏ được đặt trên vùng đau và kích thích điện áp thấp tạo ra cảm giác ngứa ran dễ chịu.
• Phẫu thuật: Khi dùng thuốc và các phương pháp khác không giúp giảm tình trạng đau cổ vai gáy người bệnh sẽ được phẫu thuật điều trị nếu một dây thần kinh hoặc tủy sống bị chèn ép và gây ra tình trạng yếu ở cánh tay hoặc cơn đau dữ dội không biến mất. 

Máy TENS kích thích các dây thần kinh giúp giảm đau hoặc loại bỏ đau nhức

Hướng dẫn tự làm giảm các triệu chứng của đau cổ vai gáy tại nhà

Nghỉ ngơi thư giãn

Triệu chứng đau cổ vai gáy thường tăng lên khi vận động cột sống cổ, ngồi lâu, di chuyển cổ sai cách hoặc đi lại nhiều. Do đó, để giảm đau nhức, người bệnh nên tạm dừng công việc, hoạt động và nghỉ ngơi thư giãn.

Chế độ dinh dưỡng phù hợp

Bổ sung Vitamin C, Vitamin A, Canxi, Vitamin D, Protein để củng cố cấu trúc cơ, gân, xương giúp phục hồi mô tổn thương nhanh chóng, hỗ trợ tăng cường sức mạnh và khối lượng cơ.

Chườm lạnh

Chườm lạnh giúp giảm tình trạng sưng viêm từ nguyên nhân chấn thương hoặc viêm. Người bệnh có thể áp dụng với tần suất từ 2 – 3 lần/ngày, 15 – 20 phút/lần.

Chườm nóng

Chườm nóng có tác dụng giảm đau hiệu quả tại nhà, các cơ bị căng được nới lỏng và thúc đẩy tuần hoàn máu. 

Tập các bài tập giãn cơ 

Các bài tập có tác dụng thư giãn vùng cổ vai gáy, tăng cường sức mạnh cho vùng cơ cổ, thúc đẩy lưu thông máu người bệnh có thể tìm đến các bài tập yoga, thiền…

Các tư thế yoga giúp thư giãn vùng cổ vai gáy

Tư thế ngủ

Tư thế ngủ không đúng là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng đau cổ vai gáy thường gặp. Để cải thiện tình trạng này, người bệnh nên thay đổi tư thế ngủ:

• Nên nằm ngửa hoặc nằm nghiêng khi ngủ, tránh tư thế nằm sấp vì sẽ gây áp lực cho vùng cổ vai gáy.
• Lựa chọn gối có độ cao và độ mềm phù hợp, tốt nhất là có thể giữ đầu ngang với cổ. 
• Chọn nệm có độ đàn hồi tốt để nâng đỡ cơ thể, tránh nằm nệm quá mềm vì sẽ khiến tình trạng đau trở nên trầm trọng hơn. 

Uống đủ nước

Uống đủ nước giúp thúc đẩy lưu thông máu đồng thời cấp nước cho đĩa đệm (phần nằm giữa các đốt sống cổ) trở nên chắc khỏe và dẻo dai. Mỗi ngày, người bệnh nên bổ sung đủ từ 2 – 2,5 lít nước để hỗ trợ cải thiện đau nhức hiệu quả. 

Đau cổ vai gáy thường gặp ở những người có hoạt động lặp đi lặp lại trong thời gian dài như nhân viên văn phòng, thợ may,…khi những triệu chứng xuất hiện ở giai đoạn đầu nếu bệnh nhân tập trung vào việc tự phục hồi bằng thay đổi các thói quen và luyện tập các bài tập giãn cơ. Bệnh nhân sau điều trị cũng nên tập trung vào việc phục hồi chức năng sau điều trị để ngăn ngừa bệnh tái phát.

(theo BSCK2 Nguyễn Thị Thiên Hà 
Bệnh viện Đa Khoa Vạn Hạnh)

📥 Bệnh viện đa khoa Vạn Hạnh với tiêu chí “Người bệnh trên hết”
⏱⏱ Trên 2️⃣0️⃣ năm kinh nghiệm chữa trị đồng hành cùng bạn bảo vệ sức khỏe:
📞 Hotline 0️⃣2️⃣8️⃣.3️⃣8️⃣6️⃣3️⃣.2️⃣5️⃣5️⃣3️⃣
🌐 Website benhvienvanhanh.vn
🏫 Địa chỉ: 781/B1-B3-B5 Lê Hồng Phong, Phường 12, Quận 10, Hồ Chí Minh