1. Xơ hóa gan là gì?
Xơ hóa gan (Fibrosis) là tình trạng các tế bào gan bị thương tổn liên tục trong một thời gian kéo dài. Các cấu trúc của gan cũng có sự thay đổi bất thường nhưng có thể phục hồi.
Bệnh thường có thể tiến triển từ những tổn thương nhỏ trong gan kéo dài khoảng vài tuần đến nhiều năm.

Xơ gan (Cirrhosis) là giai đoạn muộn của xơ hóa gan được đặc trưng bởi sự thay thế mô gan bằng mô xơ, sẹo và sự thành lập các nốt tân sinh dẫn đến mất chức năng gan không hồi phục.

Hình minh họa tình trạng xơ gan. Nguồn: Internet.

2. Nguyên nhân của gan xơ hóa và xơ gan
– Viêm gan mạn do siêu vi B, C
– Viêm gan mạn do rượu
– Viêm gan nhiễm mỡ (NASH) không do rượu (NAFLD – Nonalcoholic fatty liver disease), còn gọi là gan nhiễm mỡ do bệnh chuyển hóa (MAFLD – Metabolic Associated Fatty Liver Disease)
– Viêm gan do thuốc
– Viêm gan do các bệnh lý tự miễn

3. Chẩn đoán xác định xơ gan khi có 2 trên 3 tiêu chuẩn sau:
– Dấu hiệu suy tế bào gan: thể hiện bằng các triệu chứng của người bệnh hoặc phát hiện được qua thăm khám và xét nghiệm máu
o Mệt mỏi, sụt cân
o Triệu chứng của bệnh não gan (rối loạn giấc ngủ, dấu run vẫy, lơ mơ)
o Vàng mắt, vàng da, móng trắng, sạm da
o Dấu sao mạch trên da, bàn tay son
o Vú to ở nam giới, rối loạn kinh nguyệt ở nữ giới
o Phù chi, báng bụng
o Xuất huyết da niêm (chảy máu chân răng, dấu bầm nơi tiêm chích)
o Xét nghiệm máu ghi nhận rối loạn đông máu, giảm Albumin máu, tăng Bilirubin máu

– Dấu hiệu tăng áp tĩnh mạch cửa: thể hiện bằng các triệu chứng của người bệnh hoặc phát hiện được qua thăm khám và các cận lâm sàng như siêu âm bụng, nội soi dạ dày – thực quản
o ói ra máu tươi (do giãn tĩnh mạch thực quản) hoặc đi tiêu ra máu tươi (do giãn tĩnh mạch trực tràng)
o lách to
o báng bụng
o tuần hoàn bàng hệ

– Khám thấy gan to, chắc; siêu âm bụng cho thấy hình ảnh xơ gan

Tĩnh mạch thực quản quan sát qua nội soi dạ dày – thực quản	Tĩnh mạch phình vị quan sát qua nội soi dạ dày – thực quản
Dấu sao mạch	Bàn tay son
Vú to ở nam giới	Móng tay trắng
Báng bụng và cổ trướng	Xuất huyết dưới da

Hình ảnh minh họa các dấu hiệu lâm sàng của suy tế bào gan.
Nguồn: Internet.

4. Phân độ gan xơ hóa

Hình minh họa các giai đoạn xơ hóa của nhu mô gan. Nguồn: Internet.

– F1: xơ hóa nhẹ – gan bắt đầu viêm và hình thành mô xơ sẹo, tổn thương chưa đáng kể và có thể phục hồi.
– F2: xơ hóa vừa – mô xơ sẹo xuất hiện nhiều hơn, tăng áp tĩnh mạch cửa, gan bắt đầu bị tổn thương nhiều hơn.
– F3: xơ hóa nặng – mô xơ xuất hiện nhiều trong gan, chức năng gan bị suy giảm nghiêm trọng…
– F4: xơ gan – nghiêm trọng nhất do mô xơ đã thay thế gần như hoàn toàn tế bào gan dẫn đến suy gan nặng, biểu hiện là xơ gan cổ trướng, sụt cân, thiếu máu, vàng da nặng…
Đặc biệt, giai đoạn đầu của bệnh thường không có triệu chứng đặc hiệu và rõ rệt. Nếu không tầm soát sức khỏe định kỳ có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm khi bệnh đã ở giai đoạn nặng.

5. Phân độ xơ gan

Khi chẩn đoán tình trạng xơ gan, bác sĩ sẽ dựa vào độ nặng của bệnh não gan và báng bụng trên người bệnh, cùng các chỉ số xét nghiệm (bilirubin máu, albumin máu, thời gian đông máu) để phân loại mức độ xơ gan, qua đó đánh giá tiên lượng sống còn:
– Xơ gan mức độ nhẹ: tỷ lệ sống còn sau 2 năm là 85%
– Xơ gan mức độ trung bình – nặng: tỷ lệ sống còn sau 2 năm là 57%
– Xơ gan mức độ nặng: tỷ lệ sống còn sau 2 năm là 35%

6. Diễn tiến bệnh gan mạn
Gan xơ hóa và xơ gan là những giai đoạn kế tiếp nhau trong tiến triển của bệnh lý gan mạn tính. Nếu không được điều trị, bệnh gan mạn sẽ diễn tiến từ xơ hóa gan đến xơ gan còn bù rồi xơ gan mất bù. Bệnh gan mạn cũng có thể chuyển thành ung thư biểu mô tế bào gan (HCC), đặc biệt là khi đã ở vào giai đoạn xơ gan.

Sơ đồ diễn tiến bệnh gan mạn

7. Mục tiêu điều trị gan xơ hóa và xơ gan
– Làm chậm hoặc đảo ngược tiến triển của bệnh gan
– Ngăn ngừa các yếu tố làm tổn hại thêm cho gan như thuốc, rượu, nhiễm thêm các virus khác…
– Điều trị các nguyên nhân gây xơ hóa gan
– Phòng ngừa và điều trị các biến chứng
– Xác định điều kiện và thời gian tối ưu để ghép gan (nếu có thể)
Gan xơ hóa có thể phục hồi về bình thường nếu điều trị loại bỏ được nguyên nhân gây bệnh, trong khi xơ gan chỉ có thể phục hồi 1 phần hoặc làm chậm diễn tiến đến xơ gan giai đoạn cuối nếu điều trị tích cực.

Để phòng ngừa, bạn nên kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bệnh về gan và có biện pháp can thiệp kịp thời. Hãy bảo vệ lá gan của bạn để có một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc.
Nếu cần được tư vấn hoặc thăm khám các bệnh lý về gan, vui lòng liên hệ theo hotline 028.3863.2553.

(theo BS. CKI Trần Minh Khôi – Khoa Nội Tiêu hóa – Bệnh viện ĐK Vạn Hạnh)

🏥Địa chỉ: 781/B1-B3-B5 Lê Hồng Phong nối dài, P.12, Q.10, Tp.HCM
📥Bệnh viện đa khoa Vạn Hạnh với tiêu chí “Người bệnh trên hết”
📞Hotline: (+84) 028 3863 2553 – (+84) 028 3863 2554
🌐Website: benhvienvanhanh.vn