Trước đây viêm loét dạ dày, tá tràng là bệnh rất hiếm gặp ở trẻ em nên đau bụng ở trẻ thường được chẩn đoán là do rối loạn tiêu hóa hoặc đau bụng giun.
Một bé trai 14 tuổi vào viện với tình trạng đau khắp bụng ngày thứ hai, nôn ói , không sốt. Gia đình em cho biết, ngày trước, bé đau lâm râm thượng vị, nôn, đi khám được chẩn đoán rối loạn tiêu hóa. Từ sáng, bé đau nhiều hơn nên tới bệnh viện. Khi khám, bụng bé gồng cứng, rất đau. Sau khi làm các xét nghiệm, bé được chẩn đoán: thủng dạ dày. Bé được phẫu thuật cấp cứu khâu lỗ thủng và điều trị 10 ngày thì khỏi bệnh. Bé được kiểm tra thấy nhiễm vi trùng H. pylori ở dạ dày.
Vào một ngày khác, bé trai 15 tuổi vào viện vì chóng mặt và tiêu chảy sệt, được chẩn đoán là viêm ruột và cấp toa thuốc. Sau đó bé được người nhà đưa vào bệnh viện vì mệt, xanh xao tay chân lạnh, phân đỏ sậm màu. Bé được nội soi cấp cứu và chẩn đoán loét dạ dày, tá tràng, chảy máu. Sau 10 ngày điều trị và truyền máu, bé được xuất viện.
Siêu âm kiểm tra sau mổ cho bé tại Bệnh viện Vạn Hạnh
Trước đây viêm loét dạ dày, tá tràng là bệnh rất hiếm gặp ở trẻ em nên đau bụng ở trẻ thường được chẩn đoán là do rối loạn tiêu hóa hoặc đau bụng giun. Tuy nhiên, thực tế không phải vậy, 2/3 số trẻ duới 15 tuổi đau bụng do viêm loét dạ dày tá tràng. Có nhiều trường hợp vào cấp cứu vì ói ra máu. Một số trường hợp biến chứng thủng dạ dày.
Biểu hiện loét dạ dày
Nhờ kỹ thuật nội soi tiêu hóa tiến bộ, đặc biệt nội soi có gây mê, nên việc chẩn đoán viêm loét dạ dày tá tràng không còn khó khăn nữa. Cơn đau có thể dữ dội, lăn lộn dễ nhầm với giun chui ống mật. Một số bé chỉ đau bụng trước và sau ăn, không ợ hơi, ợ chua như nguời lớn nên có thể nhầm với rối loạn tiêu hóa.
Một số trường hợp biểu hiện viêm loét dạ dày, tá tràng ở trẻ thường là ăn uống khó tiêu, đau bụng vùng trên rốn. Các triệu chứng có thể tăng lên khi ăn thức ăn, đồ uống khích thích niêm mạc dạ dày như tỏi, ớt, chuối.
Một số trường hợp biểu hiện có thể rất rõ là nôn ra máu, đi cầu phân đen như bã cà phê hoặc tiêu máu tươi nhưng đôi khi rất kín đáo mà bé và gia đình không phát hiện được. Các biểu hiện da xanh xao, ăn uống kém, gầy sút, mất tập trung, căng thẳng cũng thường gặp ở trẻ.
Nhiều bậc phụ huynh sợ nội soi vì sẽ làm con mình đau đớn. Thực tế không phải vậy, trẻ sẽ được soi bằng ống soi mềm, nhỏ và sẽ được gây mê nên hoàn toàn không đau đớn. Có thể sử dụng phương pháp kiểm tra H.pilory qua hơi thở để tìm nguyên nhân.
Nguyên nhân viêm loét dạ dày tá tràng
Viêm loét dạ dày tá tràng ở trẻ em đa số do nhiễm vi trùng H.pylori (HP). Vi trùng này lây qua đường miệng – miệng, nghĩa là gia đình có nguời bị nhiễm HP, học bán trú ăn chung với bạn cùng lớp bị nhiễm HP. Vi trùng theo đuờng miệng – phân do vệ sinh ăn uống kém, ô nhiễm môi trường, nguồn nước nhiễm bẩn. Tuy nhiên, đối với các trường hợp thủng dạ dày, tá tràng, nhiễm HP chỉ là yếu tố thuận lợi phát sinh bệnh, Nguyên nhân cũng rất quan trọng là yếu tố tâm lý, học tập căng thẳng, xem tivi, chơi game quá nhiều, thức khuya, ăn nhiều thức ăn nhanh không đúng giờ giấc.
Phòng tránh bệnh
Nếu trẻ có dấu hiệu đau bụng kéo dài hoặc đau bụng dữ dội phải đi khám ngay tránh các biến chứng nguy hiểm. Nên kiểm tra khả năng bé bị nhiễm vi trùng H.pylori dạ dày.
Hạn chế trẻ xem tivi, chơi game có điều độ để phát triển trí não. Khuyến khích trẻ tập luyện thể thao để cơ thể có sức đề kháng với bệnh tật. Ăn nhiều rau quả, đủ chất dinh duỡng, tránh thức khuya, ngủ đủ 8-10 tiếng/ ngày. Trò chuyện, gần gũi khi trẻ bị căng thẳng trong học tập.
Đặc biệt bỏ tập quán mớm cơm cho con nhỏ để tránh lây nhiễm HP
Phan Minh Viện- BS Chuyên khoa 1
Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh