Th.Bs. Tôn Thất Hồng Thanh – Khoa Chẩn đoán hình ảnh
Bệnh viện Đa Khoa Vạn Hạnh
Khi đời sống xã hội phát triển và kỹ thuật y học ngày càng tiến bộ, thì chất lượng cuộc sống đòi hỏi ngày mỗi nâng cao, do vậy đối với người phụ nử khi đang mang thai cần biết đứa con của mình hiện tại thế nào và đang phát triển ra sao… Tuy nhiên điều đó sẽ được kiểm soát một cách dễ dàng và người mẹ sẽ cảm nhận được những cử động, sự lớn lên từng ngày của đứa trẻ trong bụng của mình thông qua siêu âm sản khoa.
Siêu âm sản khoa thường qui là một phương pháp kiểm tra cận lâm sàng, có độ an toàn cao, không gây tác hại đến mẹ và thai nhi, có thể thực hiện được nhiều lần trong quá trình mang thai, theo thống kê cho thấy có từ 90 – 100% thai kỳ có theo dõi siêu âm 2.8 lần / thai kỳ.
Lần I : trước 12 tuần thai kỳ, nhằm xác định có thai hay không, xác định tuổi thai, vị trí và số lượng thai, dấu hiệu sinh tồn của thai và một số dị dạng sớm…
Lần II : vào khoảng 20 – 22 tuần thai kỳ, nhằm xác định và khảo sát hình thái học thai nhi phát hiện những dị dạng bẩm sinh, giới tính thai nhi…
Lần III : vào khoảng 28 – 32 tuần thai kỳ, nhằm xác định và khảo sát những dị dạng bẩm sinh đến muộn, bánh nhau, lượng nước ối, dây rốn…
Lần IV : chỉ thực hiện khi có chỉ định đăc biệt.
Chỉ định chung trong siêu âm sản khoa :
Xác định tuổi thai.
Đánh giá sự phát triển thai nhi : trong trường hợp sản phụ có bệnh lý gây suy nhau thai, tiền sản giật, suy thận, cao huyết áp…
Xuất huyết âm đạo trong thai kỳ không rõ nguyên nhân.
Xác định ngôi thai : khi trên lâm sang xác định không được rõ ràng, xác định ngôi thai bất thường (ngôi vai, ngôi chân…)
Xác định đa thai, theo dõi sự phát triển những trường hợp đa thai.
Siêu âm xác định thai lưu, thai trứng, thai ngoài tử cung.
Siêu âm theo dõi lượng nước ối, xác định trọng lượng thai nhi.
Siêu âm thai được chỉ định khi xét nghiệm AFP bất thường.
Siêu âm thai được chỉ định khi sản phụ có tiền sử sanh con có dị tật.
Khảo sát siêu âm trong 3 tháng đầu thai kỳ :
– Trể kinh + xuất huyết âm đạo : siêu âm nhằm xác định thai trong tử cung dọa sẩy, dọa hư thai hay thai ngoài tử cung có kèm xuất huyết âm đạo.
– Số lượng phôi thai : xác định chắc chắn nhất từ 12 tuần – 18 tuần thai kỳ.
– Xác định tuổi thai và ngày dự sanh.
– Dị dạng hình thái học thai nhi sớm thường rất ít, thường hay gặp là vô sọ vào tuần 11 – 14 thai kỳ.
– Khảo sát tử cung, phần phụ : có bất thường không, tử cung đôi, tử cung 2 sừng,nhân xơ, u nang…
Khảo sát siêu âm trong 3 tháng giữa & 3 tháng cuối thai kỳ :
– Xác định số lượng thai, số lượng bánh nhau, số buồng ối.
– Xác định dấu hiệu sinh tồn : tim thai, cử đông của thai nhi.
– Xác định tuổi thai : tính tuổi thai sớm vào 3 tháng đầu thai kỳ càng chính xác, về sau độ chính xác giảm, một số trường hợp tuổi thai sai lệch do dị tật chi, đầu dẹt, bụng chướng…
– Xác định lượng nước ối : có thể nhiều so với khối lượng thai nhi khi thai từ 20 – 30 tuần và sẽ giảm khi thai gần đến ngày sinh.
– Đánh giá độ trưởng thành và vị trí của bánh nhau. Xác định mép dưới bánh nhau so với lổ trong cổ tử cung.
– Xác định dị dạng bẩm sinh của thai nhi : khảo sát toàn bộ, thực hiện siêu âm thường qui hoặc ít nhất một đến hai lần vào tuần lễ 20 – 28 thai kỳ.
– Trể kinh + xuất huyết âm đạo : siêu âm nhằm xác định thai trong tử cung dọa sẩy, dọa hư thai hay thai ngoài tử cung có kèm xuất huyết âm đạo.
– Số lượng phôi thai : xác định chắc chắn nhất từ 12 tuần – 18 tuần thai kỳ.
– Xác định tuổi thai và ngày dự sanh.
– Dị dạng hình thái học thai nhi sớm thường rất ít, thường hay gặp là vô sọ vào tuần 11 – 14 thai kỳ.
– Khảo sát tử cung, phần phụ : có bất thường không, tử cung đôi, tử cung 2 sừng,nhân xơ, u nang…
Khảo sát siêu âm trong 3 tháng giữa & 3 tháng cuối thai kỳ :
– Xác định số lượng thai, số lượng bánh nhau, số buồng ối.
– Xác định dấu hiệu sinh tồn : tim thai, cử đông của thai nhi.
– Xác định tuổi thai : tính tuổi thai sớm vào 3 tháng đầu thai kỳ càng chính xác, về sau độ chính xác giảm, một số trường hợp tuổi thai sai lệch do dị tật chi, đầu dẹt, bụng chướng…
– Xác định lượng nước ối : có thể nhiều so với khối lượng thai nhi khi thai từ 20 – 30 tuần và sẽ giảm khi thai gần đến ngày sinh.
– Đánh giá độ trưởng thành và vị trí của bánh nhau. Xác định mép dưới bánh nhau so với lổ trong cổ tử cung.
– Xác định dị dạng bẩm sinh của thai nhi : khảo sát toàn bộ, thực hiện siêu âm thường qui hoặc ít nhất một đến hai lần vào tuần lễ 20 – 28 thai kỳ.