Để xác định tình trạng gầy ốm, thừa cân hay béo phì, người ta dựa trên chuẩn của TCYTTG về chỉ số khối cơ thể (Body Mass Index: BMI). Chỉ số này được tính bằng cách lấy cân nặng chia cho chiều cao tính bằng mét bình phương.
Cân nặng (kg)
BMI= —————————
( Chiều cao)2 (m)
Đối với người Âu Mỹ , BMI bình thường ở trong giới hạn 20-25; trên 30 là béo phì. Người Á châu do cấu tạo cơ thể khác người Âu Mỹ nên TCYTTG khuyên dùng chuẩn thấp hơn: BMI = hoặc > 23 là thừa cân, = hoặc > 25 là béo phì.
Hiện nay trên thế giới tình trạng béo phì ngày càng gia tăng đang là mối quan tâm lớn cho các nhà chuyên môn vì những hậu quả nghiêm trọng của nó đối với sức khỏe. Béo phì làm tăng nguy cơ mắc bệnh và gây những biến chứng nghiêm trọng như:
* Tăng huyết áp.
* Bệnh mạch vành.
* Đái tháo đường typ 2.
* Ung thư ( tử cung, vú, đại tràng,trực tràng…)
* Rối lọan mỡ máu ( hạ HDL cholesterol, tăng triglycerides trong
máu)
* Xơ mỡ động mạch.
* Đột quỵ.
* Bệnh gan mật: gan nhiễm mỡ, sỏi mật.
* Viêm xương khớp thường gặp nhất ở gối, háng, thắt lưng….
* Ngạt thở khi ngủ (sleep apnea).
* Bệnh phụ khoa (rối lọan kinh nguyệt, vô sinh) đái tháo đường khi sanh…
Để giải thích cơ chế béo phì làm nặng triệu chứng hen như thế nào, người ta đưa ra những giả thuyết sau:
1. Ảnh hưởng lên chức năng hô hấp: Sự gia tăng khối lượng mỡ ở thành ngực và bụng làm giảm tính đàn hồi của thành ngực và phổi,làm giảm dung lượng cặn cơ năng,giảm thể tích dự trữ thở ra (ERV) và các cơ trơn bao quanh phế quản trơ ûnên ngắn đi.
Người béo phì thường thở nhanh hơn nên thể tích khí lưu thông cũng nhỏ lại; vì luồng khí lưu thông nhanh nên làm tăng tính đáp ứng của đường thở.
Béo phì còn ảnh hưởng lên sự phát triển của phổi và đường thở. Ở trẻ béo phì phổi kém phát triển nên nhỏ hơn phổi của trẻ bình thường và chức năng hô hấp kém hơn.
Mô mỡ cũng chứa leptin, adiponectin,và plasminogen activator inhibitor-1 là những chất đều góp phần vào sự tăng tính đáp ừng của đường thở.Thực nghiệm cho thấy leptin có thể kích thích họat động của các tế bào nuôi (mast cell)do đó làm tăng tính đáp ứng của đường thở đối với các chất gây dị ứng.
Mặc dù còn nhiều tranh cãi về các cơ chế trên, nhưng hầu hết các nhà chuyên môn đều thưà nhận những người béo phì khi giảm cân , các triệu chứng của bệnh hen sẽ cải thiện rõ rệt, nhu cầu dùng thuốc ít đi, chất lượng sống tốt hơn, và chức năng hô hấp cũng được cải thiện . Vì vậy giảm cân phải được xem là một phần trong kế họach kiểm sóat hen. Vấn đề ở đây là tập luyện cũng có thể kích phát cơn hen, đó cũng là lý do khiến người bệnh ngại tập luyện nên càng làm béo phì tăng lên.Do đó bác sĩ cần phải hướng dẫn kỹ cho người biết cách ngăn chận và cách xử trí khi lên cơn hen khi tập luyện và chế độ tập phù hợp với người bệnh.