Đái tháo đường (Tiểu đường) là một bệnh lý rối loạn chuyển hóa mạn tính, đặc trưng bởi tình trạng tăng đường huyết kéo dài do thiếu insulin tuyệt đối hoặc tương đối. Bệnh tiến triển âm thầm nhưng có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến tim, thận, mắt, thần kinh và mạch máu. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu giúp phát hiện bệnh kịp thời, hạn chế biến chứng nguy hiểm.

1. Tổng quan về bệnh đái tháo đường

Bệnh đái tháo đường gồm ba thể chính:

• Đái tháo đường type 1: cơ thể không sản xuất được insulin do tế bào beta của tụy bị phá hủy (thường gặp ở người trẻ).
• Đái tháo đường type 2: chiếm đa số, do kháng insulin và giảm tiết insulin (thường gặp ở người trưởng thành, thừa cân).
• Đái tháo đường thai kỳ: xuất hiện trong giai đoạn mang thai, có thể hồi phục sau sinh nhưng làm tăng nguy cơ mắc type 2 về sau.

Tất cả các thể bệnh đái tháo đường đều dẫn đến tăng glucose máu, làm rối loạn chuyển hóa năng lượng và gây ra hàng loạt biểu hiện lâm sàng đặc trưng.

Xem thêm: Cấp cứu thành công ca sốc nhiễm trùng đường tiểu nguy kịch

2. 9 dấu hiệu nhận biết bệnh đái tháo đường

1. Uống nhiều (Khát nước liên tục – Polydipsia)

Khi nồng độ đường trong máu tăng cao, cơ thể sẽ tự động tìm cách pha loãng lượng đường này bằng cách rút nước từ các mô, gây ra cảm giác khát nước liên tục. Hơn nữa, việc đi tiểu thường xuyên cũng làm cơ thể mất nước, kích thích trung tâm khát ở não khiến bệnh nhân luôn muốn uống nước.

2. Tiểu nhiều (Polyuria)

Đây là một trong những dấu hiệu kinh điển. Khi đường huyết vượt ngưỡng hấp thu của thận, thận sẽ phải tăng cường làm việc để loại bỏ lượng đường (glucose) dư thừa qua nước tiểu. Glucose khi bị đào thải sẽ kéo theo nước, làm tăng thể tích nước tiểu và số lần đi tiểu trong ngày, đặc biệt là tiểu đêm.

3. Ăn nhiều (Cảm giác đói liên tục – Polyphagia)

Mặc dù đường trong máu rất cao, nhưng do thiếu hụt hoặc kháng insulin, glucose không thể đi vào tế bào để cung cấp năng lượng. Tế bào bị “đói” năng lượng sẽ liên tục gửi tín hiệu lên não, tạo ra cảm giác đói dữ dội và thèm ăn, ngay cả khi vừa ăn xong.

4. Sụt cân không rõ nguyên nhân

Dấu hiệu này thường gặp ở đái tháo đường type 1, nhưng cũng có thể xuất hiện ở type 2. Khi cơ thể không thể sử dụng glucose làm năng lượng, nó buộc phải chuyển sang đốt cháy mỡ dự trữ và các khối cơ để duy trì hoạt động. Quá trình này dẫn đến sụt cân nhanh chóng mặc dù bệnh nhân ăn nhiều.

Xem thêm: Béo phì và nguy cơ thoái hoá khớp

5. Cảm giác mệt mỏi, uể oải

Tình trạng mệt mỏi kéo dài là hệ quả trực tiếp của việc tế bào không được cung cấp đủ năng lượng (glucose) để hoạt động. Cơ thể rơi vào trạng thái thiếu hụt nhiên liệu, dẫn đến suy nhược, giảm khả năng tập trung và luôn cảm thấy kiệt sức.

6. Mờ mắt (Nhìn mờ)

Nồng độ đường trong máu cao có thể làm thay đổi nồng độ dịch trong cơ thể, bao gồm cả thủy tinh thể của mắt. Điều này khiến thủy tinh thể bị sưng phồng, thay đổi độ cong và làm giảm khả năng tập trung, gây ra hiện tượng nhìn mờ. Tình trạng này có thể cải thiện khi đường huyết được kiểm soát ổn định.

Xem thêm: Ngưng tim ở người trẻ Việt Nam đang gia tăng đáng lo ngại

7. Vết thương khó lành

Đường huyết cao ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thống tuần hoàn và chức năng thần kinh. Lượng máu lưu thông đến các vết thương bị giảm sút, đồng thời khả năng hoạt động của hệ miễn dịch cũng bị suy yếu. Điều này làm chậm quá trình sửa chữa mô và tái tạo tế bào, khiến các vết cắt hoặc vết trầy xước nhỏ cũng mất rất nhiều thời gian để hồi phục.

8. Dễ nhiễm trùng

Môi trường đường huyết cao là điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn và nấm phát triển. Thêm vào đó, hệ thống miễn dịch bị suy giảm khiến cơ thể dễ mắc các bệnh nhiễm trùng hơn, đặc biệt là nhiễm trùng da, nhiễm trùng đường tiết niệu (viêm bàng quang), hoặc nhiễm nấm (đặc biệt là nấm Candida).

9. Tê đầu ngón tay, ngón chân

Cảm giác tê bì, ngứa ran hoặc như có kim châm ở đầu ngón tay, ngón chân là dấu hiệu của biến chứng thần kinh ngoại biên. Nồng độ đường trong máu cao kéo dài gây tổn thương các dây thần kinh, bắt đầu từ những dây thần kinh xa nhất (ở bàn tay, bàn chân), ảnh hưởng đến khả năng cảm nhận của bệnh nhân.

Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Bệnh đái tháo đường type 2 có thể phát triển rất chậm và các triệu chứng ban đầu có thể nhẹ đến mức khó nhận thấy. Nhiều trường hợp chỉ được phát hiện tình cờ khi khám sức khỏe tổng quát hoặc khi bệnh đã gây ra biến chứng.

Nếu quý người bệnh nhận thấy mình có bất kỳ dấu hiệu nào trong 9 dấu hiệu kể trên, hoặc thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ cao (như thừa cân, béo phì, có tiền sử gia đình mắc bệnh đái tháo đường, lối sống ít vận động). Hãy đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và thực hiện các xét nghiệm tầm soát đường huyết cần thiết.

Xem thêm: Gói khám sức khỏe tổng quát/Tầm soát tim mạch

Việc phát hiện và quản lý bệnh đái tháo đường sớm là yếu tố then chốt để duy trì chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng đến tim, thận, mắt và hệ thần kinh!