Ung thư đại tràng và trực tràng là bệnh lý ung thư đứng hàng thứ hai tại Hoa Kỳ. Nguy cơ mắc bệnh trong đời sống của người bình thường là 5%, tăng dần theo tuổi.
Những tầm soát nào phải được thực hiện?
Xét nghiệm đơn giản nhất để tầm soát ung thư đại trực tràng là tìm máu ẩn trong phân, lượng máu này rất nhỏ không thấy được bằng mắt thường. Xét nghiệm này đơn giản và không tốn kém nhiều. Tuy nhiên, xét nghiệm chỉ phát hiện được nếu polyp hay ung thư đang chảy máu. Chỉ có khoảng 50% ung thư và 10% polyp chảy máu đủ để phát hiện ra được bàng xét nghiệm này. Vì vậy, cần có những kỹ thuật khác để tìm kiếm chính xác hơn ung thư hay polyp.
Nên tầm soát khi nào và bao nhiêu lần?
Tầm soát: Những bệnh nhân không thuộc nhóm nguy cơ cao ung thư đại trực tràng: khám hậu môn bằng tay và tìm máu ẩn trong phân mỗi năm bắt đầu từ 40 tuổi. Nội soi đại tràng sigma mỗi 5 năm bắt đầu từ 50 tuổi hay lớn hơn. Chụp đại tràng đối quang kép mỗi 5-10 năm, và nội soi đại tràng mỗi 10 năm là lựa chọn thay thế.
Theo dõi: được thực hiện cho nhóm nguy cơ cao sau đây:
• Những bệnh nhân phát hiện những polyp tiền ung thư ở đại tràng và đã được cắt bỏ phải được nội soi đại tràng kiểm tra trở lại sau 1 đến 3 năm đầu. Chụp đại tràng đối quang kép có thể là lựa chon thay thế nhưng không thể cắt được polyp khi phát hiện.
• Những người thân thuộc của bệnh nhân ung thư hay polyp tiền ung thư như anh chị em, cha mẹ, con cái, phải được tầm soát như những trường hợp bình thường khác nhưng bắt đầu từ tuổi 40 hay ở trước 5 năm của tuổi bệnh nhân trẻ nhất được chẩn đoán.
• Người thân của những bệnh nhân mắc bệnh ung thư trẻ tuổi hay gia đình có nhiều thế hệ bệnh ung thư phải được nội soi toàn bộ đại tràng mỗi 2 năm bắt đầu khi ở tuổi từ 20 – 30 tuổi, nội soi mỗi năm khi 40 tuổi.
• Bệnh nhân có tiền sử gia đình mắc bệnh di truyền đa polyp phải được tham vấn để kiểm tra gene. Những bệnh nhân có mang gene ung thư phải được kiểm tra nội soi đại tràng sigma mỗi năm bắt đầu từ tuổi dậy thì để xem có biểu hiện bệnh hay không. Nếu phát hiện đa polyp, cần phải được điều trị bằng cách cắt toàn bộ đại trực tràng.
• Bệnh nhân có tiền sử phẫu thuật điều trị ung thư đại trực tràng phải được nội soi toàn bộ đại tràng 1 năm sau khi phẫu thuật. Nếu bình thường, cần thăm khám kiểm tra trong vòng 3 năm. Thăm khám bao gồm đánh giá toàn bộ đại tràng: nội soi đại tràng hay nội soi đại tràng sigma kèm theo chụp đại tràng đối quang kép.
• Bệnh nhân bị viêm đại tràng nặng kéo dài hơn 8 năm cần phải được nội soi đại tràng kiểm tra mỗi 1 đến 2 năm.
• Bệnh nhân có bệnh ung thư vú hay sinh dục có nguy cơ phát triển ung thư đại tràng 15% trong đời sống. Phải được nội soi đại tràng kiểm tra mỗi 5 năm bắt đầu từ tuổi 40.